Tesbihin İpe Dizilişi Nasıl Olmalı
Kazaziye sanatının ilk kez Mezopotamya Uygarlıklarından Lidyalıların kullanıldığı tahmin edilmekle birlikte ülkemizde 1914 yılından beri kullanıldığı bilinmektedir. 1461 yılında Fatih Sultan Mehmet'in Trabzon'u fethetmesi ile Çarlık Rusya ile komşu olunmuştur. 1914'de Çarlık Rus ordusuyla birlikte gelen kazaziye ustalarının Trabzon'a yerleşmesiyle ülkemizde ilk defa bu sanat uygulanmaya başlanmıştır. Zaman içerisinde Türklerin öğrenerek geliştirdiği kazaziye sanatı ile tesbihlerde püskül, takı veya aksesuar yapımında uygulanmaktadır. 24 ayar saf altın ve bin ayar saf gümüşten yapılan bu uygulama oldukça zor ve zaman gerektiren bir uğraştır. Altın veya gümüşün saç teli kalınlığı kadar inceltilerek ipek iplikten yapılan bir ibrişimin üzerine çıkrık yardımıyla sıkıca sarılarak yapılır. Kehribar tesbih yapımında kazaziye sanatının uygulanması oldukça şık bir görünüm kazanmasını sağlar. Farklı yapım aşamalarından geçtikten sonra oluşan ortası delikli boncuklardan oluşan habbe (tane) tesbihi oluşturan ana unsurdur. 'Zenne-Kadın tesbihi' adı verilen küçük taneli olanları çapı 4-11 mm arasında değişir. Koleksiyon amacıyla kullanılanlarda ise farklı büyüklükte taneler kullanılabilir. Küresel, yuvarlak, şalgami, elips ve silindirik şekillerde de tane yapılmaktadır.
Tesbihin Yapım Aşamaları Nelerdir
Yapımında kullanılacak malzeme seçildikten sonra
kesme, yuvarlama, delme, tornada işleme, cilalama ve ipe dizme olmak üzere 6 aşamadan geçtikten sonra kullanıma hazır hale getirilir. Önce malzeme kabaca kesilerek dönen zımpara yardımıyla yuvarlanır. Hızla dönerken 0.07 mm çaplı makapla ortası delinir. Tornado işlemiyle boy ve çaplar aynı hizaya getirildikten sonra her bir parçası ayrı ayrı cilalanarak boncukla aynı renge sahip ipe özenle dizilmesiyle işlem tamamlanır. Tanelerin arasında dışa doğru çıkıntılı olan nişane yerleştirilir. 99 taneli olanlarda 33. ve 66. tane arasında konulurken 33 taneli olanlarda ise 5, 7 veya 11. tane arasına dizilir. Tanelerin dizili olduğu ipin birleştiği yer olan imame kehribar tesbih yapımında sanatkarların özellikle önem verdiği bölümdür. Boğumları arasında özenle halkalar geçirilerek yapılan imameler büyük el işçiliği gerektirir. Düğüm yapıldıktan sonra 3 ara tane daha konulur. İki ipin ucu burularak tepe noktası oluşturulur. Çivi ile sabitlenerek püskül takılır.
www.tesbihsergisi.com
